top banner

Cách chọn nguồn điện (PSU) an toàn và hiệu quả cho PC

Nội dung bài viết

Bộ cấp nguồn (PSU) là một linh kiện thường bị bỏ qua, nhưng thực tế nó đóng vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo hoạt động ổn định cho bất kỳ hệ thống máy tính nào. PSU chịu trách nhiệm cung cấp điện năng cho tất cả các thành phần của máy tính, từ bo mạch chủ, CPU, GPU, đến các ổ cứng và quạt làm mát. Một bộ cấp nguồn kém chất lượng hoặc không phù hợp có thể gây ra hư hỏng linh kiện, giảm tuổi thọ hệ thống, thậm chí gây mất ổn định trong quá trình sử dụng. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp những kiến thức cơ bản để giúp bạn biết được những yếu tố cần xem xét khi lựa chọn một PSU mới, từ công suất, hiệu suất đến tính năng an toàn và kết nối dây cáp.

Thiết bị cung cấp điện (PSU) thường không được chú ý nhiều khi người dùng cấu hình máy tính, nhưng đây là một trong những linh kiện quan trọng nhất để đảm bảo hiệu năng và độ bền của toàn bộ hệ thống. PSU chịu trách nhiệm phân phối điện năng ổn định đến tất cả các thành phần như CPU, GPU, ổ cứng, và bo mạch chủ. Nếu chọn một bộ cấp nguồn không phù hợp hoặc kém chất lượng, không chỉ làm tăng nguy cơ hỏng hóc linh kiện mà còn khiến hệ thống hoạt động thiếu hiệu quả, thậm chí có thể dẫn đến sự cố nghiêm trọng.

Do đó, việc đầu tư vào một PSU chất lượng cao, phù hợp với nhu cầu hệ thống là rất quan trọng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ những yếu tố cơ bản cần lưu ý khi lựa chọn PSU, từ công suất đến các tính năng bảo vệ. Đôi khi, việc chọn giải pháp rẻ nhất không phải là phương án an toàn nhất, bởi một bộ cấp nguồn chất lượng kém có thể gây tốn kém nhiều hơn về lâu dài. Điều quan trọng là phải cân nhắc kỹ lưỡng để máy tính của bạn hoạt động ổn định, bền bỉ và hiệu quả trong suốt quá trình sử dụng.

Mặc dù bộ cấp nguồn (PSU) mà bạn mua thường đi kèm với tất cả các dây cáp cần thiết, việc hiểu rõ về từng loại dây nối vẫn rất quan trọng để đảm bảo hệ thống của bạn hoạt động hiệu quả. Tùy thuộc vào cấu hình cụ thể của máy, bạn sẽ cần các loại dây cáp khác nhau, nhưng dưới đây là những loại phổ biến nhất:

  1. Dây cáp bo mạch chủ 24 chấu:

    • Đây là dây cáp chính để cấp nguồn cho bo mạch chủ, cung cấp điện cho các thành phần quan trọng như chipset và khe cắm PCIe*. Hầu hết bo mạch chủ hiện đại đều sử dụng cổng kết nối 24 chấu.

  2. Dây cáp CPU 4/8 chấu:

    • Cung cấp điện năng trực tiếp cho CPU. Các CPU hiện đại yêu cầu nhiều điện năng hơn khả năng của bo mạch chủ 24 chấu, do đó dây cáp này được sử dụng thêm. Vị trí cắm thường nằm ở cạnh trên cùng bên trái của bo mạch chủ, gần khu vực I/O, nhưng vị trí có thể khác nhau tùy vào thiết kế của nhà sản xuất.

  3. *Dây cáp PCIe 6/8 chấu (dành cho GPU)**:

    • Nhiều GPU hiện đại đòi hỏi nguồn điện bổ sung thông qua các cổng PCIe*, ngoài năng lượng từ khe cắm PCIe trên bo mạch chủ. PSU thường cung cấp các dây cáp có thể điều chỉnh theo các cách kết nối khác nhau như 6 chấu, 8 chấu, hoặc kết hợp 6+6, 8+6, và thậm chí là 8+8 chấu. Điều quan trọng là kiểm tra trước các yêu cầu về điện năng của GPU và đảm bảo PSU có đủ kết nối hỗ trợ.

  4. Dây cáp SATA Power:

    • Được dùng để cấp nguồn cho các thiết bị lưu trữ như ổ cứng và SSD SATA. Ngoài ra, dây cáp này còn có thể được sử dụng cho các thiết bị khác như trung tâm điều khiển RGB và quạt. PSU thường tích hợp nhiều cổng kết nối SATA trên cùng một dây cáp để giảm số lượng dây cắm cần thiết trong hệ thống.

  5. Dây cáp Molex 4 chấu:

    • Đây là loại dây cáp kết nối cũ, chủ yếu được thay thế bởi cáp SATA trong các hệ thống hiện đại. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể thấy cổng Molex trên một số phụ kiện ít phổ biến, như bơm nước trong hệ thống tản nhiệt.

Khi lựa chọn PSU (bộ cấp nguồn), một trong những câu hỏi quan trọng nhất mà bạn cần đặt ra là “Cần bao nhiêu watt cho hệ thống của tôi?”. Câu trả lời sẽ thay đổi dựa trên nhu cầu và cấu hình phần cứng của bạn.

Những hệ thống phức tạp, chẳng hạn như máy tính có hệ thống tản nhiệt bằng chất lỏng, bo mạch chủ cao cấp và nhiều card đồ họa (GPU), sẽ tiêu tốn nhiều điện năng hơn so với những hệ thống đơn giản hơn. Vì vậy, không có con số cố định cho tất cả, mà bạn sẽ cần xác định dựa trên phần cứng cụ thể.

Sử dụng PSU Wattage Calculator

Để tính toán điện năng cần thiết cho hệ thống, bạn có thể sử dụng các công cụ trực tuyến như PSU Wattage Calculator. Những công cụ này sẽ giúp bạn tổng hợp điện năng tiêu thụ của các thành phần chính như CPU, GPU, bo mạch chủ, ổ cứng và các thiết bị khác.

Quy tắc chọn số watt cao hơn

Sau khi biết được con số watt mà hệ thống của bạn cần, bạn nên chọn PSU có số watt đầu ra cao hơn một chút. Ví dụ, nếu hệ thống của bạn tiêu thụ khoảng 500 watt (điển hình cho các hệ thống chơi game cơ bản), việc chọn PSU có công suất 600-650 watt là một lựa chọn tốt. Điều này giúp bạn có thể nâng cấp linh kiện trong tương lai mà không cần thay PSU.

Số watt đầu ra và mức tiêu thụ

Một điều cần lưu ý là số watt đầu ra tối đa của PSU không đồng nghĩa với việc hệ thống sẽ tiêu thụ từng đó điện năng. PSU chỉ cung cấp điện năng theo đúng nhu cầu của hệ thống. Ví dụ, nếu hệ thống của bạn chỉ tiêu thụ 500 watt, thì dù bạn sử dụng PSU 750 watt, nó vẫn chỉ cung cấp 500 watt. Vì vậy, việc chọn một PSU có công suất quá cao hơn mức cần thiết sẽ không mang lại nhiều lợi ích, nhưng sẽ tốt hơn nếu bạn chọn một PSU hiệu suất cao, có các tính năng phù hợp.

Công suất đỉnh và công suất thường xuyên

Khi chọn PSU, bạn cũng cần chú ý đến công suất thường xuyên (continuous power) và công suất đỉnh (peak power). Công suất thường xuyên là công suất mà PSU có thể duy trì trong thời gian dài, còn công suất đỉnh là công suất tối đa mà PSU có thể đạt được trong một thời gian ngắn, chẳng hạn như khi hệ thống chạy các tác vụ nặng như chơi game hoặc kiểm tra phần cứng. Bạn nên chọn PSU có công suất thường xuyên đủ cao để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định và không phụ thuộc quá nhiều vào công suất đỉnh.

Tóm lại, để đảm bảo hiệu suất và độ bền cho hệ thống, hãy chọn PSU có công suất đầu ra cao hơn nhu cầu thực tế một chút, nhưng cũng cần chú trọng đến các tính năng và hiệu suất của bộ nguồn hơn là chỉ tập trung vào công suất watt tối đa.

Bảo vệ

Việc bảo vệ hệ thống khi sử dụng bộ cấp nguồn (PSU) là một trong những yếu tố quan trọng nhất để đảm bảo độ bền và an toàn của toàn bộ máy tính. Khi điện năng cung cấp cho hệ thống không ổn định, các nguy cơ như hư hỏng linh kiện, đoản mạch hay cháy nổ có thể xảy ra. Do đó, việc lựa chọn PSU với các tính năng bảo vệ tích hợp sẵn sẽ giúp hệ thống hoạt động an toàn hơn.

Tính năng bảo vệ của PSU

Một bộ cấp nguồn chất lượng thường đi kèm với nhiều tính năng bảo vệ như:

  • Bảo vệ quá áp (OVP): OVP tự động tắt PSU khi phát hiện điện áp vượt quá mức cho phép. Điều này ngăn chặn nguy cơ các linh kiện bị cháy do dòng điện quá mạnh.

  • Bảo vệ quá tải (OLP/OPP - Overload/Over Power Protection): Ngăn PSU khỏi bị quá tải điện năng khi hệ thống yêu cầu nhiều điện hơn mức PSU có thể cung cấp.

  • Bảo vệ quá nhiệt (OTP - Over Temperature Protection): PSU sẽ tự tắt khi phát hiện nhiệt độ bên trong vượt mức cho phép, bảo vệ hệ thống khỏi hư hỏng do quá nhiệt.

  • Bảo vệ ngắn mạch (SCP - Short Circuit Protection): Tự động ngắt nguồn khi phát hiện đoản mạch, tránh hư hỏng nghiêm trọng cho PSU và các linh kiện khác.

  • Bảo vệ dưới áp (UVP - Under Voltage Protection): Ngăn chặn các hiện tượng điện áp thấp hơn mức tiêu chuẩn, giúp đảm bảo hệ thống không gặp vấn đề về hiệu suất hoặc độ bền.

Lớp bảo vệ bổ sung cho hệ thống

Ngoài những tính năng bảo vệ tích hợp sẵn trong PSU, bạn cũng nên đầu tư vào các thiết bị bảo vệ ngoài như thiết bị chống sốc điện. Thiết bị này sẽ giúp bảo vệ máy tính khỏi các vấn đề về điện áp bất ngờ, đặc biệt trong các tình huống mất điện đột ngột hoặc nguồn điện không ổn định.

Thiết bị chống sốc điện sẽ hấp thụ hoặc chuyển hướng dòng điện dư thừa ra ngoài, đảm bảo rằng nguồn điện cấp cho máy tính luôn ổn định và an toàn. Điều này đặc biệt hữu ích khi bạn sống ở khu vực có điện áp không ổn định hoặc khi sử dụng nhiều thiết bị tiêu tốn điện năng trong cùng một mạng lưới.

Cân nhắc về tính hiệu quả

Điện năng chắc chắn là một yếu tố quan trọng cần cân nhắc khi lựa chọn bộ cấp nguồn cho máy tính, hiệu quả của PSU cũng vậy. Việc truyền dẫn không hiệu quả sẽ dẫn đến lãng phí điện năng và quá nhiệt, có thể sẽ làm giảm tuổi thọ các linh kiện.

Vì đây là một yếu tố quan trọng cần cân nhắc, nên đã có sẵn một hệ thống đánh giá độc lập đơn giản. Bạn có thể thấy nhiều bộ cấp nguồn có định mức “80 Plus” định mức này thường được ghi cạnh tên của một kim loại quý. Để nhận được định mức này, bộ cấp nguồn phải đạt hiệu quả ít nhất 80%, nghĩa là chỉ có tối đa 20% điện năng bị chuyển hóa thành nhiệt.

Định mức hiệu quả này được xác định theo hiệu năng ở hệ thống 115V. Kim loại càng quý thì định mức hiệu quả càng cao.

Bao gồm:

  • 80 PLUS

  • 80 PLUS Đồng

  • 80 PLUS Bạc

  • 80 PLUS Vàng

  • 80 PLUS Bạch kim

  • 80 PLUS Titan

 

PSU có hiệu quả càng cao thì càng tiêu hao ít điện năng và sản sinh càng ít nhiệt. Thông thường, hiệu quả cao hơn thì sẽ có giá đắt hơn, vì thế hãy cân nhắc lựa chọn phù hợp với bạn.

Dù là PSU có hiệu quả cao nhất thì vẫn có thể sản sinh ra nhiệt, nhưng đa số PSU sử dụng quạt để phân tán phần nhiệt đó. Nhiều bộ cấp nguồn được thiết kế để quạt chỉ bật lên khi cần, tức là khi PSU đạt ngưỡng nhất định. Các tính năng như vậy giúp giảm thiểu tiếng ồn.

Thậm chí còn có cả các bộ cấp nguồn tản nhiệt bằng chất lỏng, hoàn toàn không có tiếng ồn, dành cho những người thích sự tĩnh lặng tuyệt đối.

Các lựa chọn về kiểu dáng và cách đi dây

Giống như đa số phần cứng máy tính, có vô số lựa chọn về kiểu dáng của bộ cấp nguồn.

Một yếu tố cần cân nhắc khi chọn kiểu dáng cho PSU là kích thước thực tế của sản phẩm. Đối với đa phần người dùng máy tính để bàn, các bộ cấp nguồn ATX tiêu chuẩn đều phù hợp. Dù vậy, bạn vẫn nên chắc chắn rằng PSU có thể vừa với vỏ máy bằng cách kiểm tra xem vỏ máy có đủ khoảng trống hay không.

Nếu bạn là người thích máy tính nhỏ gọn (SFF), hãy nghiên cứu nhiều hơn một chút để đảm bảo PSU sẽ vừa với vỏ máy. PSU dành cho SFF có rất nhiều kích thước, như SFX, CFX, v.v. Vì thế, hãy chắc rằng bạn tìm được PSU phù hợp với vỏ máy, dù máy tính của bạn nhỏ đến đâu đi chăng nữa.

Một đặc tính quan trọng nữa khi nói về các thuộc tính vật lý của PSU chính là nó có phải là dạng khối hay không.

Một bộ cấp nguồn vận hành bằng cách chuyển hóa điện năng từ ổ cắm trên tường và dẫn điện năng đó đến từng linh kiện trong hệ thống qua các dây cáp. Nếu bộ cấp nguồn của bạn không phải là dạng khối, các dây cáp sẽ được hàn sẵn trên bảng mạch, nghĩa là bạn không cần chọn dây cáp cho cỗ máy của mình nữa. Các dây cáp, dù là dây không dùng đến, vẫn cần được cất lại trong vỏ máy.

Trên phương diện chức năng, điều này không có gì sai. Tuy nhiên, nếu để các dây cáp lộn xộn, có thể làm giảm hiệu quả lưu thông không khí. Vì thế, hãy đảm bảo các dây cáp thừa không cản trở lưu thông không khí.

Mặt khác, các bộ cấp nguồn dạng khối không đi kèm dây cáp. Như vậy, quy trình lắp đặt sẽ thay đổi vì bạn cần nối từng dây cáp với PSU và linh kiện cần cấp điện, nhưng điều này đồng nghĩa với việc bạn có thể tối ưu để tốn ít dây cáp hơn. Nhờ đó, bạn sẽ sở hữu một cỗ máy gọn gàng hơn và không khí lưu thông tốt hơn. Nhiều người sẽ không sử dụng hết cổng nối có sẵn của bộ cấp nguồn thông thường. Điều này giúp các PSU dạng khối hoạt động hiệu quả hơn.

Ngoài ra còn có lựa chọn thứ ba, trung hòa giữa hai lựa chọn, có thể gọi một cách sáng tạo là bộ cấp nguồn dạng bán khối. Đặc điểm của loại bộ cấp nguồn này chính xác như tên gọi: Một số dây cáp được dùng thường xuyên nhất đi kèm với PSU, bạn phải tự kết nối các dây còn lại.

Đối với các bộ cấp nguồn dạng khối và bán khối, bạn không nên kết hợp và lắp ráp các dây cáp của nhà sản xuất khác, hoặc thậm chí là mẫu khác của cùng nhà sản xuất, trừ khi có hướng dẫn cụ thể. Dù các đầu cáp kết nối đến những linh kiện trong cỗ máy đều được tiêu chuẩn hóa, nhưng đầu cáp nối với PSU thì không, nghĩa là các thương hiệu khác nhau có thể có các cổng kết nối khác nhau. Đó là lý do vì sao bạn chỉ nên dùng các dây cáp đi kèm với bộ cấp nguồn.

Điện năng cao cấp

Khi thiết kế máy tính cá nhân, việc tùy chỉnh các linh kiện là điều quan trọng, và bộ cấp nguồn (PSU) cũng không phải là ngoại lệ. Ngoài những yếu tố cơ bản mà chúng ta đã thảo luận, có rất nhiều tính năng bổ sung mà bạn có thể xem xét khi lựa chọn PSU cao cấp. Dưới đây là một số tính năng nổi bật mà bạn có thể muốn xem xét:

Tính năng bổ sung

  • Đèn RGB: Một số PSU hiện đại được trang bị đèn RGB, giúp tạo ra ánh sáng nổi bật cho hệ thống, mang lại tính thẩm mỹ cao.

  • Kết nối bổ sung: PSU có thể có các cổng kết nối bổ sung, giúp mở rộng khả năng kết nối cho các thiết bị khác.

  • Nút thử: Tính năng này cho phép bạn kiểm tra hoạt động của PSU mà không cần phải lắp đặt vào máy tính.

  • Đo điện năng tiêu thụ qua kết nối USB: Một số PSU cho phép theo dõi mức tiêu thụ điện năng của hệ thống thông qua một cổng USB tích hợp, giúp bạn dễ dàng quản lý và tối ưu hóa năng lượng sử dụng.

Vỏ bọc cáp tùy chỉnh

Một cải tiến thú vị khác mà bạn có thể cân nhắc là vỏ bọc cáp tùy chỉnh cho PSU. Các dây cáp này cho phép người dùng tự chọn màu sắc và vật liệu, mang lại tính tùy chỉnh cao hơn cho cỗ máy của bạn. Mặc dù đây chủ yếu là một cải tiến về thẩm mỹ, nhưng nó cũng có thể tăng thêm sự tinh tế cho các linh kiện trong hệ thống của bạn.

Bật nguồn

Khi lựa chọn PSU, bạn không nên chờ đến phút chót để quyết định. Việc lựa chọn bộ cấp nguồn phù hợp cho hệ thống bao gồm nhiều yếu tố khác nhau, không chỉ đơn giản là tìm kiếm một PSU có công suất cao nhất và giá rẻ nhất. Một số yếu tố cần cân nhắc bao gồm:

  • Kiểu dáng và kích thước: Đảm bảo PSU phù hợp với không gian trong khung máy của bạn.

  • Hiệu suất: Tìm kiếm PSU có chứng nhận 80 PLUS để đảm bảo hiệu suất năng lượng tối ưu.

  • Cường độ dòng điện: Lựa chọn PSU có khả năng cung cấp điện ổn định cho các linh kiện như CPU và GPU.

  • Tính năng bảo vệ: Đảm bảo PSU có các tính năng bảo vệ như OVP (Bảo vệ quá áp) để bảo vệ hệ thống khỏi các rủi ro về điện.

Đức Thịnh

ThemeSyntaxError
Nội dung bài viết
Tìm kiếm

Giỏ hàng

Sản phẩm gợi ý

Ghi chú đơn hàng
Xuất hóa đơn công ty
Hẹn giờ nhận hàng
Chọn mã giảm giá
Chat Facebook (8h-20h)
Chat Zalo (8h-20h)
094.453.2222 (8h-20h)